Fëmijët me IQ (koefiçent inteligjence) mbi mesataren dhe mbindjeshmëri të thellë janë në rritje, por shpesh askush – duke nisur nga prindërit, shkolla e deri te shoqëria – nuk di se si t’i mbështesë siç duhet. Rezultati: fëmijët e talentuar shpesh lihen më vete.
Karakteristika unike
Prindërit e vëmendshëm vërejnë menjëherë nëse fëmija zotëron karakteristika të veçanta sasiore dhe cilësore: në pyetjet, në kërkimin e përgjigjeve, në demonstrimin e shpejtësisë në funksione të caktuara zhvillimore. Megjithatë, ndonjëherë këta fëmijë i përkushtohen vetëm aktivitetit që u duket interesant dhe këmbëngulin të bëjnë vetëm atë. Ata nuk lodhen kurrë, duhet të zgjerohen gjithmonë, kërkesa për të rriturit është e vazhdueshme. Disa kanë karakteristika të hiperaktivitetit. Por padyshim që nuk ka asnjë që i ngjan tjetrës. Në lojëra, për shembull, ka nga ata që preferojnë rutinën dhe nga ata që e urrejnë atë dhe nuk janë kurrë të kënaqur me ndryshimin.
Rëndësia e zhvillimit të ekuilibruar
Daniela Lucangeli, profesoreshë e psikologjisë së zhvillimit në Universitetin e Padovës dhe presidente e Mind4children, shpjegoi se përcaktimi i tyre quhet hiper-i talentuar sepse i referohet sasisë së inteligjencës: hiper-i talentuar, domethënë më inteligjent se norma.
Individët me potencial të lartë janë individë me mundësi zhvillimi mbi mesataren. Këto mund t’i referohen fushave shumë të ndryshme: skolastike, artistike, motorike dhe socio-emocionale. Megjithatë, pak i njohin ato.
Në nivel arsimor rreziku është rritja e cilësisë që tashmë ekziston, ndërkohë që zhvillimi i shëndetshëm ka nevojë për harmonizim, duhet shmangur kushtet që mund të çojnë në disbalancë.
Në shkollë rezultatet nuk janë gjithmonë të shkëlqyera
Do të ishte e rëndësishme që mjedisi i shkollës të ishte gjithashtu i përshtatshëm me karakteristikat e tyre. Shpesh përballemi me fëmijë me funksion të lartë njohës, të cilët nuk kanë kënaqësinë në klasë që duhet të kenë. Nëse nuk kanë karakteristikat cilësore të performancës por ato të divergjencës, pra një përpunim të thellë dhe të mprehtë, mund të mos japin rezultatet që priten prej tyre. Kjo mund të çojë në humbje të vetëvlerësimit, braktisje të shkollës dhe izolim social.
Ne duhet të krijojmë një sistem në të cilin familja, shkolla dhe konteksti social duhet të mbështesin të gjithë. Specialisti është thelbësor sepse ai sqaron situatën, profilin, karakteristikat dhe sugjeron se si të veproni. Por duhet trajnim i përbashkët. Komuniteti i mësuesve duhet të dijë t’i ndjekë këta fëmijë.
Njëzet vjet më parë fëmijët e talentuar ishin 1.5 për qind e totalit ndërsa sot kjo përqindje është rritur në 5%.