Dëgjimi i një fëmije që lexon një libër me zë të lartë për shokët e tij parashkollorë është pak përvojë e ashpër, ose të shohësh një fëmijë 18-muajsh duke lexuar me zë të lartë emrat e të gjitha ilaçeve pa recetë ndërsa kalon pranë tyre, mund të tërheqë vëmendjen e dikujt. Imagjinoni që një djalë apo vajzë dy-vjeçare të përsërisë dialogun e filmit në mënyrë të përsosur. Të gjitha këto janë mjaft të bujshme.

Këto gjëra ndodhin me fëmijët që lexojnë herët, të njohur gjithashtu si hiperleksi.

Hiperleksia është një sindromë e karakterizuar nga aftësia e parakohshme e fëmijës për të lexuar. Fillimisht u identifikua nga Norman E. Silberberg dhe Margaret C. Silberberg (1967), të cilët e përkufizuan atë si aftësinë e parakohshme për të lexuar fjalë pa trajnim paraprak për të mësuar të lexuar, zakonisht para moshës 5 vjeç. Ata treguan se fëmijët me hiperleksi kanë një aftësi shumë më të lartë te dekodimit të fjalës sesa nivelet e tyre të të kuptuarit të leximit. Fëmijët me hiperleksi gjithashtu paraqesin një magjepsje të fortë për materialin e shkruar në një moshë shumë të hershme.

Fëmijët hiperleksikë karakterizohen nga aftësia për të lexuar fjalë shumë më tepër sesa pritet të merret parasysh për moshë e tyre. Disa hiperleksikë, megjithatë, kanë probleme për të kuptuar fjalimin.  Disa ekspertë besojnë se shumica e fëmijëve me hiperleksi, ose ndoshta edhe të gjithë, qëndrojnë në spektrin e autizmit.Rreth 5-20% e fëmijëve autikë janë vlerësuar të jenë hiperleksikë.Fëmijët hiperleksikë shpesh mahniten nga shkronjat ose numrat. Disa fëmijë hiperleksikë që flasin anglisht , mësojnë të shqiptojnë fjalë të gjata  para se të bëhen dy vjeç dhe mësojnë të lexojnë fjali të plota para se të mbushin tre vjeç.

 Ekzistojnë tre lloje të hiperleksisë

• Hyperlexia I është relativisht e rrallë, diagnostikohet kur fëmijët e zakonshëm (neurotipik është termi për të zakonshmit këto ditë) thjesht lexojnë herët. Ndërsa hyjnë në kopsht, ata mund të lexojnë .
• Hyperlexia II është kur fëmijët në spektrin autik janë hiperleksikë. Ata janë të fiksuar me shkronja dhe numra, duke i rregulluar ato pafundësisht, duke marrë tableta magnetike në shtrat në vend të lodrave të tjera. Ata janë gjithashtu të fiksuar me memorizimin e numrave të targave, ditëlindjet, sistemin diellor ose udhëzimet e udhëtimit të ngjashme me GPS. Ato tregojnë shenja të tjera të autizmit, të tilla si tërheqja dhe izolimi, shmangia e kontaktit me sy dhe kanë vështirësi për të dhënë ose marrë dashuri. Ata shpesh janë tepër të ndjeshëm ndaj tingujve ose formave të tjera të mbingarkesës shqisore. Edhe ata lexojnë herët; shumë përpara orarit të pritur.
• Hyperlexia III ndodh kur fëmijët lexojnë herët si më sipër dhe, për një periudhë kohe, kanë simptoma “si autike” të cilat, ndryshe nga fëmijët në spektër, zbehen me kalimin e kohës dhe zhduken. Ata shpesh kanë kujtesë mbresëlënëse për muzikë ose filma. Ndërsa kuptimi i leximit është mjaft i jashtëzakonshëm, gjuha verbale mund të vonohet për një periudhë kohe. Ndryshe nga fëmijët në spektër, ka një kontakt të mirë me sy, ata kërkojnë dhe japin dashuri, dhe janë shoqërisht të rehatshëm, veçanërisht me të rriturit.

Në të kaluarën, ka pasur një tendencë për të klasifikuar të gjithë fëmijët me hiperleksi si në spektrin e autizmit. Siç shihet më lart, nuk është kështu, dhe vënia e saktë e diagnozës ka shumë ndikime të ndryshme në trajtim, ndërhyrje dhe rezultat.