Trashëgimia e narcisizmit në familje; si prindëron një prind narcizist? Nga Eduart Tafa, psikolog.

Kur një fëmijë është rritur nga një prind narcizist, ata mund të bëhen orbital ndaj prindit  të përqendruar në plotësimin e nevojave të prindërve dhe humbjen e ndjenjës së tyre të identitetit në këtë proces. Sidoqoftë, disa fëmijë të prindërve narcisistë bëhen narcisistë edhe vetë  dhe është e lehtë të kuptosh pse ata bëhen të tillë.

 

Miratimi i vlerave familjare kur janë të rritur në një familje ku theksi vihet në të qenit më i mirë, më i ndritshëm, më i bukur dhe më i pasur se të gjithë të tjerët; fëmijët duhet t’i bëjnë të vetat këto vlera.  Nëna ose babai ju kanë modeluar besimin se nëse nuk i bëni njerëzit të tregojne rëndësi, ose të vishni rrobat më të mira ose të shkoni në shkollën më të shtrenjtë, atëherë nuk ia vlen aq sa mund të jesh ndryshe. “Suksesi” matet nga këta aksesorë të jashtëm dhe sipërfaqësorë dhe nëse jeni rritur në këtë lloj ambienti, nuk është çudi që mund të vendosni një vlerë të lartë edhe ta paraqisni atë në ambiente  të jashtme.

Një arsye tjetër pse fëmijët e narcisistëve mund të bëhen vetë narcisistë është sepse ata mësuan shumë kohë më parë se, për të merituar dashuri dhe vëmendje nga prindi i tyre, ata mund ta bënin këtë duke qenë një zgjatje e përpjekjeve të prindërve të tyre për të qenë më të mirët. Ky nuk është rasti për të gjithë fëmijët e narcizistëve, disa prindër duan që fëmijët e tyre të mbesin në prapavijë, duke u rrotulluar rreth tyre, por disa janë nën shkëlqimin e arritjeve të fëmijëve të tyre.

Fëmija mëson se duke bërë maksimumin në shkollë, duke u vlerësuar si më i bukuri, ose duke shkëlqyer në disa fusha të jetës së tyre se ata do të marrin vëmendjen dhe lavdërimin nga prindi i tyre. Ata kanë përmbushur pritshmëritë e prindërve të tyre. Familja narciziste e thekson shumë ruajtjen e imazhit të jashtëm, nga komshinjtë, shoqëria dhe miqtë e tyre dhe për ta bërë këtë, çdo gjë që ndodh në familje duhet të qëndrojë në familje.

Fëmijët e narcizistëve duhet të ruajnë në mënyrë sekrete jo vetëm aspektet e trajtimit që ata marrin nga prindi i tyre, por edhe të gjithë madhështitë fallco te tyre  që duhet të mbeten të fshehura. Për shembull, familja narciziste mund të mos ketë shumë pasuri, por është e rëndësishme të deklarojme një imazh të pasurisë në pjesën tjetër të rrugës.

Krijimi i një familje bazuar në vlerat narciziste

Narcizistët vazhdimisht projektojnë nga jashtë plotësimin e ambicies së tyre. Ata i shikojnë të tjerët, përfshirë fëmijët e tyre, për t’i përmbushur nevojat e tyre. Këto nevoja përfshijnë kontrollin e mjedisit përreth tyre, vëmendjen emocionale dhe tërheqjen e fëmijës në rrjetin e tyre (nganjëherë shumë të ndërlikuar) të marrëdhënieve familjare, të mësuarit e fëmijëve të tyre që dashuria është e kushtëzuar me arritjet e tyre.

Prindërit narcizistë shpesh i shohin fëmijët e tyre si një shtrirje të vetvetes dhe e kanë të vështirë të pranojnë ndonjë shkallë të autonomisë tek fëmijët e tyre. Të jetuarit e jetës nga fëmijët me ndjenjën se kanë një shkallë të lartë përgjegjësie për mirëqenien emocionale të prindit të tyre, i vendos ata në presion të vazhdueshëm. Këta fëmijë duhet të kenë vetëm një qëllim; për të përmbushur nevojat e prindërve, shpesh në kurriz të vetes tyre, dhe një ndjenjë të përhapur të fajit kur marrin vendime që nuk i miratojnë ose krijojnë më shumë pavarësi në jetën tyre. Krijohet një dinamike familjare bazuar në manipulime dhe sekrete. Prindërit narcizistë, e theksojnë përqendrimin e tyre  në projektimin dhe mbrojtjen e imazhit të përsosur të familjes. Sukseset dhe dështimet e fëmijëve, bëhen sukseset dhe dështimet tyre. Këta prindër mund të vendosin kërkesa të padrejta për fëmijët  dhe të bëjnë presion të padrejtë mbi ta që të përpiqen për “përsosmëri”.

Ata mund të mos i shohin fëmijët e tyre si qenie njerëzore autonome, të pavarura  edhe kur janë të rritur dhe të tejkalojnë kufijtë e asaj për të ecur përpara në jetën e tyre profesionale apo krijimin e familjes që duhet të jetë e pranueshme midis prindit dhe fëmijës.

Fëmijët e rritur nga nënat narciziste, dhe veçanërisht vajzat e nënave narciziste, zakonisht janë rritur në një mjedis emocional armiqësor dhe dëmtues. Në këto lloj marrëdhëniesh, nëna narcisiste e shikon vajzën si një pasqyrim personal të saj, që do të thotë që fëmija pritet të jetë perfekt në gjithçka që bën. Nëna nuk është në gjendje të kujdeset për nevojat emocionale të fëmijës, por përkundrazi i sheh fëmijët si një zgjatje të vetvetes. Fjalë për fjalë nuk ka kufij në mendjen e nënës midis vetes dhe fëmijës ose fëmijëve të saj. Nëna përpiqet të krijojë një version miniaturë të vetes, e cila është e pamundur për shkak të fazës së zhvillimit të fëmijës. Pavarësisht  sa shumë përpiqet fëmija, nuk mund të arrijë të jetë ajo që kërkon nëna. Kjo krijon zemërim dhe armiqësi ndaj fëmijës pasi nëna e sheh paaftësinë e fëmijës si dështim. Ndëshkimi, izolimi emocional dhe madje edhe kërcënimet  ndaj fëmijës janë të gjitha të zakonshme. Në të njëjtën kohë, narcizisti është i shpejtë për të vërejtur çdo shenjë pavarësie ose individualiteti tek vajza, apo djali dhe kjo gje shihet si kërcënim ose reflektim negativ ndaj vetes. Fëmija nuk ka ndjenjën për t’u kujdesur, dëshiruar, afeksionuar  dhe dashur nga prindi i tyre dhe marrëdhënia me prindin shpesh përshkruhet si e ftohtë, jo afektive ose e largët dhe duket sikur marrëdhenia e tyre është e bazuar mbi plotësimin e nevojave të prindit sesa mbi dashurinë që duhet të dhurojë prindi për fëmijën.

 

Disa nga shenjat  e një Prindi Narcizist

-Përdor dhe jeton përmes fëmijës: Shumica e prindërve dëshirojnë që fëmijët e tyre të kenë sukses. Sidoqoftë, disa prindër narcizistë vendosin pritshmëri jo për përfitimin e fëmijës, por për plotësimin e nevojave dhe ëndrrave të tyre egoiste. Në vend që të rritni një fëmijë, mendimet, emocionet dhe qëllimet e veta të të cilave ushqehen dhe vlerësohen, pasardhësit bëhen thjesht një dëshirë e dëshirave personale të prindërve, me individualitetin e fëmijës të pakësuar.

-Margjinalizimi: Disa prindër narcizistë kërcënohen nga potenciali, premtimi dhe suksesi i pasardhësve të tyre, pasi sfidojnë vetëvlerësimin e prindit. Si rrjedhim, një nënë ose baba narcizist mund të bëjë një përpjekje për ta ulur fëmijën, kështu që prindi mbetet superior.

-Madhështi dhe Superioritet: Shumë prindër narcizistë kanë një vetë-imazh të fryrë keq, me një ndjenjë të konceptuar se kush janë dhe çfarë bëjnë. Shpesh, individët rreth narcizistit nuk trajtohen si qenie njerëzore, por thjesht mjete (objekte) që duhet të përdoren për përfitime personale.

-Imazhi sipërfaqësor: Lidhur ngushtë me madhështinë, shumë prindër narcizistë duan të tregojnë tek të tjerët se sa të veçantë janë ata. Ata kënaqen duke paralajmëruar publikisht ato që i konsiderojnë zotërimet e tyre superiore, qofshin ato materiale, pamja fizike, projektet dhe arritjet, prejardhja dhe anëtarësimi, kontaktet me zyrtarë të lartë apo njerëz të shquar. Ata largohen nga rruga e tyre për të kërkuar vëmendje që rritin vetveten dhe lajka.

-Jetë fleksibël dhe prekës: Prindër të caktuar narcizistë janë shumë të ngurtë kur bëhet fjalë për sjelljet e pritura të fëmijëve të tyre. Ata rregullojnë pasardhësit e tyre në detaje të vogla dhe mund të shqetësohen kur ka devijim. Disa prindër narcizistë janë gjithashtu prekës dhe nxiten lehtë. Arsyet e acarimit ndaj një pasardhësi mund të ndryshojnë shumë, nga mungesa e vëmendjes dhe bindjes së fëmijës, deri te gabimet dhe mangësitë e perceptuara, të qenit në prani të prindit në kohën e gabuar, etj.

-Mungesa e empatisë: Një nga manifestimet më të zakonshme të një babai ose nëne narciziste është paaftësia për të qenë të vetëdijshëm për mendimet dhe ndjenjat e vetë fëmijës dhe t’i vlerësojë ato si të vërteta dhe të rëndësishme. Vetëm se çfarë mendon dhe ndihet prindi.

-Mospërfillje: Në disa situata, një prind narcizist mund të zgjedhë të përqendrohet kryesisht në interesat e tij ose të vetvetes, të cilat për të janë më tërheqëse sesa rritja e fëmijëve. Këto aktivitete mund t’i ofrojnë narcizistit stimulimin, vlefshmërinë dhe vetë-rëndësinë që ajo ose ai dëshiron, qoftë në karrierë, ndezje sociale, ose aventura personale dhe hobi. Fëmija lihet ose te prindi tjetër, ose më vete.

 

Add Your Comment