Nuk është oreksi, dëshira normale për ushqim të shëndetshëm që ndiejmë para ngrënies. As nuk është uri, ajo nevojë intensive për ushqim që shfaqet kur keni qëndruar pa ngrënë për disa orë. Për të kuptuar se çfarë është nepsi, duhet menduar për një dëshirë dërrmuese për ushqime të caktuara, ndoshta të ëmbla, yndyrore, të pasura me kripë dhe erëza.

Shkaqet e dëshirës për ushqim/nepsit

Termi “neps” vjen nga anglishtja dhe ka të bëjë me varësitë e vërteta ndaj drogës ose alkoolit. Kush i nënshtrohet asaj, nuk mund të bëjë pa këto substanca dhe nëse nuk mund t’i marrë ato, bëhet nervoz, pre e një lloj krize. E njëjta gjë ndodh me dëshirën për ushqim, por objekti i dëshirës, që shkakton varësi, është ushqimi.

Ende nuk dihet me siguri se cilat janë shkaqet që çojnë në shfaqjen e këtij çrregullimi. Sipas disave teorive është për shkak të problemeve hormonale dhe metabolike, ndërsa për të tjera është një dekompensim në nivelin e neurotransmetuesve si serotonina ose dopamina. Këto substanca janë të lidhura me perceptimin e mirëqenies, kënaqësisë dhe ndjenjës së urisë.

Në rast të çekuilibrave, ndihet pakënaqësia që çon në kërkimin e mirëqenies në ushqimet më shpërblyese. Megjithatë, nuk përjashtohet që mund të jetë një nevojë psikologjike, edhe për shkak të stresit. Së fundi, pasi ndiqni një dietë veçanërisht kufizuese, shpesh lind nevoja për të konsumuar ushqime të ndaluara, në fakt me sheqer, yndyrore, të pasura me erëza.

Simptomat e nepsit

Ata që ndiejnë neps kanë mendimin të marrin ushqimin e dëshiruar me çdo kusht dhe e kanë të vështirë t’i kushtohen diçkaje tjetër nëse nuk janë në gjendje ta plotësojnë këtë nevojë së pari.

Çrregullimi prek femrat më shpesh sesa meshkujt dhe, në raste më serioze, mund të jetë një nga manifestimet e bulimisë ose ngrënies së tepërt, dy çrregullime të të ngrënit që konsistojnë në ngrënien e sasive të mëdha të ushqimit pa kriter, ndonjëherë duke e vjellë atë.

Zakonisht ata që përjetojnë nepsin për ushqim nuk mund t’i rezistojnë tundimit dhe pasi kanë arritur të hanë ushqimin e lakmuar, nuk ndihen më mirë, përkundrazi: menjëherë dëshirojnë të konsumojnë më shumë, në një rreth vicioz.

Si të trajtoni problemin

Dëshira e pashmangshme për ushqim nuk duhet të neglizhohet sepse mund të krijojë lloje të ndryshme problemesh. Së pari, shkakton shtim në peshë i cili, nga ana tjetër, mund të çojë në kolesterol të tepërt dhe trigliceride në gjak, diabet dhe presion të lartë të gjakut. Për më tepër, personi jeton keq, është pre e ndjenjave të fajit, nuk mund të përqëndrohet vërtet në asgjë, kufizon mundësitë shoqërore për shkak të vështirësisë për të përmbajtur.
Sigurisht, të shkosh tek mjeku është hapi i parë për të përjashtuar që ka mangësi ushqyese ose probleme psikiatrike në bazë të kësaj sjelljeje. Biseda me një psikolog mund të jetë gjithashtu një mënyrë për të trajtuar problemin. Sidoqoftë, ka një numër strategjish të dobishme që duhen aplikuar edhe në shtëpi.

Këshilla të dobishme

– Shmangni tundimet. Duke ditur që keni ëmbëlsira, akullore të të gjitha llojeve në shtëpi e bëni mendjen tuaj të përqëndrohet vetëm në këtë. Prandaj, është mirë të mos i blini këto produkte, duke preferuar ushqime të shëndetshme si frutat dhe drithërat.
– Përqendrohuni në gjëra të tjera. Kur nxitet dëshira e papërmbajtshme për ushqim, është e dobishme të zhvendosësh mendimin në diçka tjetër, të tillë si kopshtari, vizatimi i një pikture, loja me macen, dalja jashtë për një shëtitje me biçikletë.
– Kontrolloni stresin. Nëse zbuloni se mendimi i ushqimit është i lidhur me momente ankthi ose tensioni, është e rëndësishme të përpiqeni t’i mbani këto ndjenja larg. Ju mund të ndihmoni veten me meditim, yoga, kontroll të frymëmarrjes, thjesht duke dëgjuar muzikë të mirë dhe duke i zhvendosur mendimet tuaja në gjëra të këndshme.
– Mos e dënoni veten. Nëse vërtet nuk keni qenë në gjendje të përmbaheni, është më mirë të shmangni zhvillimin e mendimeve negative dhe të ndëshkoni veten me një ditë agjërimi. Rezultati i vetëm që merret është përkeqësimi i perceptimit të vetes në marrëdhënien e duhur me ushqimin.

Nëse keni probleme me dëshirën për ushqim, nuk duhet të fshiheni: është më mirë t’i ndani me partnerin, miqtë dhe familjen tuaj në mënyrë që ata të jenë të vetëdijshëm për situatën dhe të ofrojnë mbështetje thelbësore.